[EP-049]

Artan Yüke Karşı Yapılan Egzersiz Testi Sırasında Ventilasyon-İş Gücü Arasındaki İlişki ile Aerobik-Anaerobik Bölgelerinde Solunumun Etkinliğinin Belirlenmesi

¹Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D., Elazığ
²Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D., İstanbul

İnsanlarda egzersiz performansının değerlendirilmesi klinisyenler ve araştırmacılar için önemli ilgi kaynağıdır. Egzersiz performansı, kardiyak ve pulmoner sistemler başta olmak üzere tüm organ ve sistemlerin hassas şekilde çalışmasına dayanmaktadır. Klinik egzersiz testlerinin temel noktalarından biri maksimal egzersizde solunum cevabının değerlendirilmesidir. Artan yüke karşı yapılan egzersiz sırasında dakika solunum (VE), aerobik-anaerobik metabolizmanın geçiş bölgesi olan anaerobik eşiğe (θan) kadar metabolik ihtiyaca paralel artar. θan üstü bölgede ise solunum-metabolizma arasındaki paralelliği bozulmakta ve hızlı artmaktadır. Bu çalışmanın amacı aerobik ve anaerobik egzersiz bölgelerindeki iş üretimi (WR) için VE cevabını değerlendirerek bireylerin sağlamlık kapasitelerinin ölçümünde kullanılabilecek bir kriter geliştirmektir. Böylece bireylerde minimum VE ile maksimum iş üretebilme kapasitesini bularak solunumun etkinliğini değerlendirmektir.
Egzersiz kapasiteleri yüksek 9 erkek (yaş:19.7±0.7 yıl, Ağırlık:61.3±1.7 kg, boy:173±1.7 cm) şiddeti düzenli artan yüke karşı yapılan egzersiz testine katıldılar. Test dört dakikalık 20 W (60 RPM) ısınma dönemi ile başladı ve iş gücü bilgisayar kontrollü olarak dakikada 15 W artırıldı ve yükleme dönemi deneklerin tolare edecekleri en üst seviyeye kadar devam ettirildi. Bu seviyede ise iş gücü tekrar 20 W’a indirilerek iyileşme dönemi ile test sonlandırıldı. Egzersiz sırasında EKG takibi düzenli olarak 10’lu göğüs dervisayonu ile takip edildi. VE değerleri turbin volume transduser ile O2 alım (VO2) ve CO2 atım (VCO2) değerleri ise metabolik gaz analizörü ile solunumdan solunuma ölçülerek kaydedildi. θan hesaplanmasında standart V-slope metodu (VCO2-VO2 ilişkisi) kullanıldı. Eşleştirilmiş t-testi istatistik analiz için kullanıldı ve p<0.05 anlamlı kabul edildi
Deneklerin maksimal egzersiz kapasitesi 220±7 W ve θan deki iş gücü 173±6 W bulundular. Maksimal VO2 ve kg başına VO2 ve θan deki VO2 değerleri sırası ile 2.9±0.1 L/dk, 47.4±2 ml/dk/kg, ve 2.1±0.09 L/dk bulundular. VE değerleri ısınmadaki, θan deki ve maksimal egzersizdeki değerleri sırası ile 20.5±1.4 L/dk, 65.1±1.4 L/dk ve 103.5±1.5 L/dk. Denekler aerobik bölgede 1 W iş üretebilmek için 295±20 ml/dk VE yeterliyken, anaerobik bölge için bu değer 850±87 ml/dk’ya çıkmaktadır (p<0.05).
VE-WR ilişkisinin aerobik bölgede anaerobik bölgeye göre yaklaşık 3 kat daha az olması solunumun ve metabolizmanın etkinliğini göstermektedir. VE-WR ilişkisinin normal ve solunum problemi olan denek gruplarında minimum ve maksimum değerlerinin ileri çalışmalar yapılarak bulunması klinik olarak hastalığın derecelendirilmesi ve uygulanacak tedavinin başarısının gözlenmesinde önemli olacağı düşüncesindeyiz.

Keywords: Anaerobik eşik, Egzersiz, VE

---

Figür 1:

V-slope metodu ile Anaerobik eşik hesaplanması. Dikey solit çizgi anaerobik metabolizma CO2 salınımından dolayı CO2 atılımının (VCO2) O2 alımına göre (VO2) hızlandığı noktayı göstermektedir.

Figür 2:

Dakika solunumun (VE) ısınma döneminde (beyaz kolon), anaerobik eşikte (açık gri kolon) ve maksimal egzersiz performansındaki (koyu gri kolon)değerlerinin tüm deneklerde verdiği cevaplar.

Figür 3

Artan yüke karşı yapılan egzersiz sırasında aerobik (beyaz kolon) ve anaerobik (gri kolon) egzersiz bölgelerinde 1 W iş üretebilmek için kullanılan dakika ventilasyon (VE) miktarı.